Trung Quốc dẫn đầu cuộc đua bằng sáng chế AI trong thập kỷ qua – Tạp Chí Sở hữu Trí tuệ và Sáng Tạo
Các công ty Trung Quốc như Tencent đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự gia tăng số lượng bằng sáng chế AI của quốc gia này (Ảnh: AFP)
Theo báo cáo của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (Wipo), trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2023, Trung Quốc đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế cho 38.210 phát minh liên quan đến AI tạo sinh, vượt xa con số 6.276 hồ sơ của Mỹ, quốc gia đứng thứ hai. Ấn Độ đứng thứ năm về số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế AI tạo sinh, nhưng lại dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng với mức tăng 56%.
Biểu đồ so sánh quốc gia về đơn xin cấp bằng sáng chế AI tạo sinh trong giai đoạn 2014 – 2023 (Nguồn: Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới Wipo)
Daren Tang, tổng giám đốc Wipo cho biết: “AI tạo sinh đã nổi lên như một công nghệ thay đổi cuộc chơi với tiềm năng thay đổi cách chúng ta làm việc, sống và vui chơi”. Ông chia sẻ thêm: “Thông qua việc phân tích các xu hướng và dữ liệu cấp bằng sáng chế, Wipo hy vọng sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về nơi công nghệ phát triển nhanh chóng này đang được phát triển và nơi nó sẽ hướng tới”.
Khác với AI thông thường, AI tạo sinh tập trung vào việc tạo ra các loại nội dung mới mẻ và độc đáo. Nó có khả năng sáng tạo ra hình ảnh, video, văn bản, lời nói, âm thanh và âm nhạc, mở ra những tiềm năng to lớn cho nhiều lĩnh vực.
AI tạo sinh đang tạo ra những làn sóng đổi mới trong nhiều lĩnh vực, từ phát triển phần mềm đến khoa học đời sống, chăm sóc sức khỏe và tài chính. Khả năng tự động hóa các nhiệm vụ tẻ nhạt và thúc đẩy hiệu quả đã dẫn đến một cuộc đua sôi động giữa các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu trên toàn cầu nhằm khai thác tiềm năng to lớn của AI tạo sinh.
Theo báo cáo của Wipo, các công ty và tổ chức Trung Quốc đang dẫn đầu trong cuộc đua bằng sáng chế AI tạo sinh, nắm giữ 6 trong số 10 vị trí hàng đầu. Ba công ty Mỹ – Microsoft, Alphabet và IBM – cũng góp mặt trong top 10, cùng với Samsung của Hàn Quốc.
12 công ty sở hữu nhiều bằng sáng chế AI tạo sinh nhất trong giai đoạn 2014-2023 (Nguồn: Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới Wipo)
Báo cáo của Wipo chỉ ra rằng việc OpenAI ra mắt ChatGPT vào năm 2022 đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy nghiên cứu và xuất bản bằng sáng chế liên quan đến AI tạo sinh. Sự xuất hiện của ChatGPT đã khơi dậy sự quan tâm và đầu tư mạnh mẽ từ cả phía người tiêu dùng, khu vực tư nhân và chính phủ đối với lĩnh vực AI tạo sinh đầy tiềm năng này.
Báo cáo chỉ ra rằng sự gia tăng đột phá trong bằng sáng chế AI tạo sinh một phần là do OpenAI cung cấp nền tảng dễ dàng cho người dùng truy cập các chương trình AI tạo sinh tiên tiến, đặc biệt là các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM). Nhờ khả năng tiếp cận này, các LLM đã đạt được hiệu suất vượt trội, mở ra tiềm năng to lớn cho nhiều ứng dụng thực tế. Điều này đã tạo nên làn sóng nghiên cứu và phát triển mạnh mẽ, thu hút các khoản đầu tư lớn từ doanh nghiệp vào lĩnh vực AI tạo sinh.
Mặc dù là một trong những công ty tiên phong trong lĩnh vực AI trên thế giới, OpenAI có trụ sở tại Hoa Kỳ lại vắng mặt một cách đáng ngạc nhiên trong bảng xếp hạng bằng sáng chế AI của Wipo. Báo cáo cho biết: “OpenAI dường như không nộp bất kỳ bằng sáng chế nào cho các hoạt động nghiên cứu của mình cho đến đầu năm 2023”.
Lời giải thích hợp lý cho điều này có thể bắt nguồn từ nguồn gốc phi lợi nhuận của OpenAI. Khi mới thành lập, OpenAI hoạt động như một tổ chức phi lợi nhuận, tập trung vào việc chia sẻ kiến thức và công nghệ nghiên cứu AI một cách cởi mở. Việc nộp bằng sáng chế có thể đi ngược lại triết lý này, vì nó có thể hạn chế khả năng tiếp cận của cộng đồng nghiên cứu.
Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, OpenAI đã chuyển đổi sang mô hình “lợi nhuận giới hạn”, cho phép công ty kiếm doanh thu từ các công nghệ của mình. Tuy nhiên, mô hình này vẫn có thể hạn chế việc nộp bằng sáng chế, vì OpenAI có thể ưu tiên các cách thức khác để kiếm tiền từ AI, chẳng hạn như cấp phép hoặc cung cấp dịch vụ.
Theo phân tích các hạng mục bằng sáng chế AI tổng quát được cấp từ năm 2014, lĩnh vực dữ liệu hình ảnh và video nổi lên với số lượng bằng sáng chế cao nhất, đạt 17.996. Xu hướng này cho thấy sự quan tâm và đầu tư mạnh mẽ vào các ứng dụng AI liên quan đến xử lý hình ảnh và video, như nhận dạng hình ảnh, phân tích video và tạo nội dung đa phương tiện.
Báo cáo của Wipo về xu hướng bằng sáng chế AI cho thấy tiềm năng to lớn của công nghệ này trong việc thúc đẩy đổi mới và mang lại lợi ích cho xã hội. Báo cáo này chỉ ra rằng tác động tiềm tàng của AI đối với thị trường lao động có thể khác biệt so với các cuộc cách mạng tự động hóa trước đây. Thay vì chỉ ảnh hưởng đến những người lao động có trình độ trung bình, AI có thể đe dọa một số vị trí được trả lương cao hơn như nhà phân tích dữ liệu, nhà nghiên cứu thị trường, kế toán viên và trợ lý pháp lý.
Tuy nhiên, báo cáo cũng đưa ra một điểm sáng: việc nộp bằng sáng chế AI có thể giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến thị trường lao động và tạo ra những cơ hội việc làm mới. AI mang đến tiềm năng to lớn cho sự phát triển kinh tế và xã hội, nhưng cũng đi kèm với những thách thức đối với thị trường lao động. Việc nắm bắt cơ hội và giảm thiểu rủi ro đòi hỏi sự hợp tác giữa các bên liên quan như chính phủ, doanh nghiệp, các tổ chức giáo dục và người lao động.
Hoàng Kim
Bản quyền thuộc về Tạp chí Sở hữu Trí tuệ và Sáng tạo, mọi sao chép phải được sự đồng ý bằng văn bản của Tạp chí Sở hữu Trí tuệ và Sáng tạo.
Tổng Biên tập: Lương Hoàng Hưng
Giấy phép báo điện tử số: 347/GP-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông. ISSN: 2354-1458.
Tòa soạn: Số 6 Đặng Văn Sâm, Phường 2, Quận Tân Bình, TP.HCM. Hotline: 0777077749.
Email: [email protected]
Tại Hà Nội: BT49 – D5B, KĐT Vườn Đào, Ngõ 679 Lạc Long Quân, Phường Phú Thượng, Quận Tây Hồ, TP. Hà Nội. ĐT: 0919880866.
Tại Đà Nẵng: 211 Nguyễn Hữu Thọ, Hải Châu, TP Đà Nẵng. ĐT: 0933528555.
Tại Tây Nguyên: 31 Võ Văn Kiệt, TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk. ĐT: 0931738122
Tại Bình Dương: 330 Nguyễn Văn Trỗi, Hiệp Thành, TP Thủ Dầu Một, Bình Dương. ĐT: 0916100606
