Tesla đánh cược vào công nghệ AI 'hộp đen' cho robotaxis
Bởi Norihiko Shirauzu và Chris Kirkham
(Reuters) – Tesla đặt mục tiêu gây choáng váng cho các nhà đầu tư vào tối thứ Năm với “sự ra mắt robotxi” được chờ đợi từ lâu, một cột mốc tiềm năng sau một thập kỷ Elon Musk chưa thực hiện được lời hứa cung cấp xe tự lái.
Nhà sản xuất ô tô này dự kiến sẽ giới thiệu một nguyên mẫu có tên “Cybercab” thay vì một chiếc taxi không người lái sẵn sàng chạy trên đường.
Việc thuyết phục các cơ quan quản lý và hành khách về sự an toàn của phương tiện có thể khó hơn nhiều và mất nhiều thời gian hơn – trong khi các đối thủ cạnh tranh chính của nó, chẳng hạn như Waymo của Alphabet, đang mở rộng đội tàu robotaxi mà họ đang hoạt động ở một số thành phố chọn lọc hiện nay.
Theo các cuộc phỏng vấn của Reuters với hơn chục giám đốc điều hành, nhà tư vấn và học giả, Tesla cho đến nay đã theo đuổi một con đường công nghệ khác với tất cả các đối thủ xe tự lái lớn của mình – một đối thủ có tiềm năng mang lại lợi nhuận cao hơn nhưng cũng có rủi ro cao hơn đối với cả hoạt động kinh doanh và hành khách của mình. chuyên về công nghệ xe tự lái và ba cựu kỹ sư xe tự hành của Tesla.
Chiến lược của Tesla chỉ dựa vào sự kết hợp giữa “thị giác máy tính”, nhằm mục đích sử dụng máy ảnh theo cách con người sử dụng mắt, với công nghệ trí tuệ nhân tạo được gọi là học máy từ đầu đến cuối giúp chuyển ngay hình ảnh thành quyết định lái xe.
Công nghệ đó đã củng cố tính năng hỗ trợ người lái “Tự lái hoàn toàn”, mặc dù có tên như vậy nhưng không thể vận hành an toàn nếu không có người lái. Musk cho biết Tesla đang sử dụng cách tiếp cận tương tự để phát triển robotaxis tự động hoàn toàn.
Các đối thủ cạnh tranh của Tesla – bao gồm Waymo, Zoox của Amazon, Cruise của General Motors và một loạt các công ty Trung Quốc – sử dụng cùng một công nghệ nhưng thường xếp lớp trên các hệ thống và cảm biến dự phòng như radar, lidar và lập bản đồ phức tạp để đảm bảo an toàn và giành được sự chấp thuận theo quy định cho xe không người lái của họ xe cộ.
Chiến lược của Tesla đơn giản hơn và rẻ hơn nhiều nhưng có hai điểm yếu nghiêm trọng, các giám đốc điều hành trong ngành, chuyên gia về xe tự hành và một trong những kỹ sư của Tesla nói với Reuters. Nếu không có các công nghệ phân lớp được các công ty cùng ngành sử dụng, hệ thống của Tesla sẽ phải vật lộn nhiều hơn với cái gọi là “các trường hợp khó khăn” – những tình huống lái xe hiếm gặp mà hệ thống tự lái và các kỹ sư con người của họ khó có thể lường trước được.
Thách thức lớn khác: Công nghệ AI đầu cuối là một “hộp đen”, kỹ sư Tesla cho biết, khiến “gần như không thể” “xem được điều gì đã xảy ra khi nó hoạt động sai và gây ra tai nạn”. Ông nói, việc không thể xác định chính xác những sai sót như vậy sẽ gây khó khăn cho việc bảo vệ chống lại chúng.
Tesla đã không trả lời yêu cầu bình luận về công nghệ của mình.
Người sáng lập và Giám đốc điều hành Nvidia Jensen Huang đã sử dụng mô tả tương tự về “hộp đen” trong một cuộc phỏng vấn để mô tả những điểm yếu của công nghệ đầu cuối mà không đề cập cụ thể đến hệ thống của Tesla. Trí tuệ nhân tạo đầu cuối liên quan đến việc đào tạo máy tính đưa ra quyết định trực tiếp từ dữ liệu thô, không có bước trung gian yêu cầu kỹ thuật hoặc lập trình bổ sung.
Nvidia, nhà sản xuất chip điện toán AI hàng đầu thế giới, cũng sử dụng công nghệ đầu cuối trong các hệ thống lái xe tự động mà hãng đang phát triển và có kế hoạch bán cho các nhà sản xuất ô tô. Nhưng Nvidia, Huang nói với Reuters, kết hợp cách tiếp cận đó với các hệ thống máy tính thông thường hơn và các cảm biến bổ sung như radar và lidar.
Huang cho biết, công nghệ đầu cuối thường – nhưng không phải lúc nào cũng đưa ra quyết định lái xe tốt nhất, đó là lý do tại sao Nvidia có cách tiếp cận thận trọng hơn. Ông nói: “Chúng ta phải xây dựng tương lai từng bước một. “Chúng ta không thể đi thẳng tới tương lai. Nó quá không an toàn.”
ROBOTAXI TRỤC
Khả năng cung cấp robotaxis của Tesla đã trở nên quan trọng hơn trong năm nay khi doanh số và lợi nhuận của hãng này giảm trong bối cảnh nhu cầu xe điện trên toàn cầu giảm và sự cạnh tranh khốc liệt từ các nhà sản xuất xe điện đang lên của Trung Quốc.
Nếu Tesla có thể vượt qua những thách thức kỹ thuật trong chiến lược tự hành của mình thì khoản thu được có thể rất lớn. Trong khi các đối thủ cạnh tranh như Waymo đã có robotaxis trên đường, họ đang vận hành những phương tiện đắt tiền hơn nhiều ở những khu vực tương đối nhỏ và được lập bản đồ toàn diện.
Tesla đặt mục tiêu bán robotaxis giá cả phải chăng có thể tự lái đi bất cứ đâu.
Musk có lịch sử lâu dài với những hứa hẹn táo bạo về xe tự lái. Vào năm 2016, ông dự đoán các tài xế sẽ có thể triệu hồi xe của họ từ khắp đất nước trong vòng hai năm. Năm 2019, Musk dự đoán Tesla sẽ sản xuất robotaxis hoạt động vào năm 2020.
Thông báo về việc tiết lộ robotaxi trong tuần này được đưa ra vào ngày 5 tháng 4, ngày Reuters đưa tin độc quyền rằng Tesla đã từ bỏ kế hoạch chế tạo một chiếc xe điện trị giá 25.000 USD cho đại chúng được gọi một cách không chính thức là Model 2, ban đầu khiến cổ phiếu Tesla giảm giá. Musk đáp lại bằng cách đăng bài vào cuối ngày hôm đó trên nền tảng truyền thông xã hội X của mình: “Robotaxi sẽ ra mắt vào ngày 8/8”, làm dấy lên sự đồn đoán dữ dội của các nhà đầu tư. Tesla sau đó đã trì hoãn sự kiện này cho đến tuần này.
Ngày tháng 4 đó đánh dấu sự thay đổi cơ bản trong các ưu tiên đã nêu của Musk. Trước đây, ông đã hứa sẽ biến Tesla trở thành gã khổng lồ về xe điện cỡ Toyota, một kỳ vọng đã củng cố giá cổ phiếu tăng vọt của Tesla, đưa hãng trở thành nhà sản xuất ô tô có giá trị nhất thế giới. Bây giờ anh ấy thề sẽ thống trị công nghệ xe tự lái.
Các biện pháp cắt giảm chi phí đột ngột được thực hiện sau đó, bao gồm cả sa thải hàng loạt, khi Musk chuyển hướng đầu tư khỏi các ưu tiên sản xuất xe điện như phát triển pin, gigacasting và mở rộng mạng lưới Supercharger của nhà sản xuất ô tô.
Việc rút lui khỏi thị trường xe điện đại chúng chỉ làm tăng thêm áp lực của nhà đầu tư đối với việc phát triển xe tự hành của Tesla. Musk đã xem xét kỹ lưỡng và nói vào tháng 4 rằng bất kỳ ai nghi ngờ Tesla sẽ “giải quyết vấn đề tự chủ” thì không nên đầu tư vào công ty.
Nicholas Mersch, giám đốc danh mục đầu tư tại Mục đích đầu tư, một nhà đầu tư của Tesla, cho biết Musk “có rất nhiều điều phải thuyết phục để làm”.
Tuy nhiên, Mersch gọi chiến lược tự chủ của Musk là một “vụ đặt cược thực sự táo bạo” với khả năng thu được lợi nhuận rất lớn, ngay cả khi Tesla phải mất nhiều thời gian hơn để giải mã. Ông nói: “Bạn phải ghi nhớ bức tranh toàn cảnh về mức độ đổi mới lặp đi lặp lại đang diễn ra” tại Tesla. “Tôi sẽ không giảm giá chúng.”
ĐIỀU KHIỂN DỮ LIỆU
Hiện tại, không giống như các đối thủ cạnh tranh robotaxi, Tesla chỉ cung cấp các giải pháp bán tự động trong các tính năng “Lái tự động” và “Tự lái hoàn toàn”. Việc đặt tên và tiếp thị các hệ thống đó đã làm dấy lên các cuộc điều tra và kiện cáo về việc liệu Tesla có khiến người lái xe gặp nguy hiểm khi phóng đại khả năng tự lái của xe hay không.
Một cuộc điều tra của Cơ quan An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia Hoa Kỳ (NHTSA) được công bố vào tháng 4 cho thấy 542 vụ tai nạn, trong đó có 14 trường hợp tử vong, đã xảy ra trên xe Tesla có cài đặt Autopilot hoặc FSD được kích hoạt từ tháng 1 năm 2018 đến tháng 8 năm 2023.
Tuy nhiên, việc đưa Autopilot và FSD vào các mẫu xe số lượng lớn sẽ mang lại cho Tesla một lợi thế cạnh tranh khác biệt: Một kho dữ liệu khổng lồ, được thu thập bởi camera trên hàng triệu phương tiện, có thể phân tích và sử dụng để phát triển công nghệ xe tự lái.
Hai trong số các cựu kỹ sư của Tesla cho biết chi phí công nghệ tương đối thấp cho phép thu thập dữ liệu ở quy mô lớn, so với đội ngũ tương đối nhỏ của các đối thủ cạnh tranh như Waymo. Một trong những kỹ sư cho biết camera độ phân giải cao của Tesla có giá thấp hơn nhiều so với lidar và cuối cùng có thể cho phép nhà sản xuất ô tô này sản xuất những chiếc xe tự hành hoàn toàn mà khách hàng có thể mua được.
Lidar sử dụng tia laser để tạo ra hình ảnh ba chiều về môi trường xung quanh xe khi nó di chuyển quanh chướng ngại vật.
Nói chuyện với các nhà phân tích và nhà đầu tư vào mùa hè này, Musk tự hào về sự cải tiến “theo cấp số nhân” và dự đoán Tesla có thể đạt được chế độ lái xe không giám sát “vào cuối năm nay”, đồng thời nói thêm rằng ông sẽ “sốc nếu chúng tôi không thể làm được điều đó vào năm tới”.
Sasha Ostojic – cựu kỹ sư xe không người lái và giám đốc phát triển phần mềm tại Nvidia, Cruise và Zoox – cho biết ông tin rằng Tesla sẽ phải mất ít nhất “ba năm trở lên” mới đạt được mức độ lái xe tự động mà Waymo đạt được ngày nay. Ostojic hiện đang tư vấn cho công ty đầu tư mạo hiểm Playground Global ở Palo Alto về đầu tư công nghệ.
Ông nói: “Tôi không thấy Tesla đang hướng tới việc lái xe tự động thực sự 'không cần mắt, không cần não', “theo đúng tiến độ mà Elon Musk đã hứa hẹn.”
TỶ LỆ LỖI VÀ CÁC TRƯỜNG HỢP CẠNH
Tesla cũng đã từng nghiên cứu nhiều công nghệ lái xe tự động, nhưng họ đã bắt đầu loại bỏ radar khỏi xe của mình vào năm 2021 và 2022 và đến năm ngoái đã loại bỏ các cảm biến siêu âm được thiết kế để phát hiện các vật thể bằng sóng âm.
Các chuyên gia về công nghệ lái xe tự động cho biết, sự phụ thuộc duy nhất của công ty vào thị giác máy tính hỗ trợ AI khiến công ty gặp thách thức trong việc loại bỏ tỷ lệ lỗi nhỏ nhưng không thể chấp nhận được, có thể dẫn đến thương tích và tử vong nếu không được kiểm soát và không có người lái xe.
Missy Cummings, giáo sư về robot và AI tại Đại học George Mason và là cựu cố vấn của NHTSA, đã trích dẫn một số nghiên cứu cho thấy thị giác máy tính có độ chính xác cao nhưng vẫn không nhận ra vật thể trong khoảng 3% thời gian.
“Điều gì sẽ xảy ra nếu nó không nhìn thấy người đi bộ băng qua đường hoặc trên vỉa hè?” cô ấy hỏi.
John Krafcik, cựu Giám đốc điều hành của Waymo, nói với Reuters rằng việc công ty sử dụng các cảm biến bổ sung bao gồm radar và lidar khiến nó “có khả năng nhận biết vật thể tốt hơn Tesla”. Krafcik cho biết, công nghệ của nó cũng minh bạch hơn khi có sự cố xảy ra: Hệ thống máy học đầu cuối không có khả năng xác định các trục trặc nguy hiểm “có thể là một vấn đề khó giải quyết đối với một công ty nghiêm túc về vấn đề an toàn”.
Ông nói: “Nếu một trong những chiếc ô tô của bạn gặp tai nạn đáng kể do lỗi, thì người ta phải giải thích được tại sao điều đó lại xảy ra.”
Waymo không bình luận.
Cựu kỹ sư Tesla, người gọi công nghệ của họ là “hộp đen”, cho biết chưa bao giờ rõ hệ thống của hãng sản xuất ô tô này đưa ra các quyết định lái xe như thế nào. Và điều đó khiến thật khó để biết liệu Tesla đã tiến gần hay chưa – và nếu có thì tiến gần đến mức nào – trong việc sản xuất các phương tiện an toàn và tự động hoàn toàn. Kỹ sư này gọi các hệ thống AI hoặc kỹ sư con người của chúng là “không thể” lường trước được mọi “trường hợp nguy hiểm”, bất kể nó phân tích bao nhiêu dữ liệu.
Người kỹ sư nói: “Bạn có thể tranh luận rằng có vô số điều điên rồ xảy ra trên đường.
(Báo cáo của Norihiko Hirouzu ở Austin, Texas và Chris Kirkham ở Los Angeles; biên tập bởi Anna Driver và Brian Thevenot)
